Vitamin B12 (cobalamin): Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ

Vitamin B12 (cobalamin): Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ

Đối với những người ăn chay trường kỳ hoặc cơ thể có vấn đề về đường tiêu hoá sẽ dễ bị thiếu hụt vitamin B12. Việc thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, yếu cơ, các vấn đề về đường ruột và làm tổn thương thần kinh, rối loạn tâm lý.

1. Vitamin B12 là gì?

Vitamin B12 (cobalamin) là một loại vitamin tan trong nước, đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành tế bào hồng cầu, chuyển hóa tế bào, chức năng thần kinh và sản xuất ADN. Và cơ thể có khả năng lưu trữ vitamin B12 trong vài năm nên trường hợp bị thiếu hụt vitamin B12 là rất hiếm.

2. Nguồn thực phẩm chứa vitamin B12

Nguồn thực phẩm giàu vitamin B12 bao gồm thịt gia cầm, cá và các sản phẩm từ sữa. Vitamin B12 cũng được thêm vào một số loại thực phẩm và có sẵn dưới dạng bổ sung đường uống.

Có thể chỉ định tiêm vitamin B12 hoặc xịt mũi để điều trị thiếu vitamin B12. Lượng vitamin B12 được khuyến nghị hàng ngày cho người lớn là 2,4 microgam.

3. Triệu chứng thiếu vitamin B12

Nếu bạn bị thiếu vitamin B12, bạn có thể bị thiếu máu, nếu thiếu nhẹ có thể không gây ra triệu chứng, nhưng nếu không được điều trị, thiếu máu có thể dẫn đến các triệu chứng như:

• Yếu đuối, mệt mỏi, hay choáng váng
• Tim đập nhanh và khó thở
• Da nhợt nhạt
• Lưỡi nhợt nhạt
• Táo bón, tiêu chảy, chán ăn hoặc đầy hơi
• Các vấn đề về thần kinh như tê hoặc ngứa ran, yếu cơ và có vấn đề về đi lại
• Mất thị lực
• Các vấn đề tâm thần như trầm cảm, mất trí nhớ hoặc thay đổi hành vi.

Thiếu vitamin B12 làm da nhợt nhạt

4. Thiếu vitamin B12 gây ra các bệnh gì?

Theo tuổi tác, việc hấp thụ vitamin B12 càng trở nên khó khăn hơn. Việc thiếu vitamin B12 cũng có thể xảy ra nếu bạn đã phẫu thuật để giảm cân hoặc phẫu thuật khác để cắt một phần dạ dày hoặc uống nhiều rượu.

Bạn cũng có thể dễ bị thiếu vitamin B12 hơn nếu:

• Viêm teo dạ dày, trong đó niêm mạc dạ dày mỏng dần đi
• Thiếu máu ác tính khiến cơ thể khó hấp thụ vitamin B12
• Các bệnh ảnh hưởng đến ruột non như bệnh Crohn, bệnh celiac, vi khuẩn có hại phát triển hoặc ký sinh trùng
• Rối loạn hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như bệnh Graves hoặc lupus
• Đang dùng một số loại thuốc cản trở sự hấp thụ vitamin B12 bao gồm một số loại chữa triệu chứng ợ nóng bao gồm thuốc ức chế bơm proton (PPI) như rabeprazole, omeprazole, esomeprazole, lansoprazole và pantoprazole; Thuốc chẹn H2 như cimetidine, famotidine và ranitidine; và một số loại thuốc trị tiểu đường như metformin.
• Người thực hiện chế độ ăn chay trường (có nghĩa là bạn không ăn bất kỳ sản phẩm động vật nào, bao gồm thịt, sữa, phô mai và trứng) hoặc bạn là người ăn kiêng nhưng không ăn đủ trứng hoặc các sản phẩm từ sữa để đáp ứng nhu cầu vitamin B12 của cơ thể. Trong cả hai trường hợp trên, bạn có thể thêm thực phẩm được làm giàu vitamin B12 vào chế độ ăn uống của mình hoặc bổ sung thực phẩm chức năng để đáp ứng nhu cầu này.

5. Liều dùng vitamin B12 được khuyến cáo

Phụ thuộc vào tuổi tác, thói quen ăn uống, điều kiện sức khỏe và loại thuốc đang dùng sẽ có lượng vitamin B12 cần thiết khác nhau. Lượng vitamin B12 dưới đây là lượng trung bình được khuyến cáo bởi Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (U.S. CDC):

• Trẻ sơ sinh đến 6 tháng tuổi: 0,4 mcg
• Trẻ 7-12 tháng tuổi: 0,5 mcg
• Trẻ em từ 1-3 tuổi: 0,9 mcg
• Trẻ em từ 4-8 tuổi: 1,2 mcg
• Trẻ em từ 9 đến 13 tuổi: 1,8 mcg
• Thanh thiếu niên từ 14-18 tuổi: 2,4 mcg (2,6 mcg mỗi ngày nếu mang thai và 2,8 mcg mỗi ngày nếu cho con bú)
• Người lớn: 2,4 mcg (2,6 mcg mỗi ngày nếu mang thai và 2,8 mcg mỗi ngày nếu cho con bú).

6. Điều trị thiếu vitamin B12 có tác dụng gì?

Nếu bạn bị thiếu máu ác tính hoặc gặp khó khăn trong việc hấp thụ vitamin B12, ban đầu bạn sẽ cần tiêm vitamin này. Sau đó vẫn cần tiếp tục tiêm những mũi tiêm tiếp theo và chuyển sang bổ sung liều cao bằng đường uống.

Nếu bạn không ăn các sản phẩm động vật, bạn có các lựa chọn như bổ sung vào chế độ ăn uống các loại ngũ cốc tăng cường vitamin B12, sử dụng thực phẩm chức năng, tiêm hoặc uống vitamin B12 liều cao nếu bạn bị thiếu.

Người lớn tuổi bị thiếu vitamin B12 có thể sẽ phải bổ sung vitamin B12 hàng ngày hoặc vitamin tổng hợp có chứa B12.

Đối với hầu hết trường hợp, khi đã được bổ sung vitamin B12 đầy đủ thì các triệu chứng sẽ được giải quyết phần nào, nhưng các tổn thương thần kinh do sự thiếu hụt vitamin b12 có thể để lại di chứng vĩnh viễn.

Bổ sung vitamin B12 hàng ngày đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành tế bào hồng cầu,

7. Tác dụng phụ của vitamin B12

Khi sử dụng ở liều thích hợp, bổ sung vitamin B12 rất an toàn với cơ thể. Trong khi lượng vitamin B12 được khuyến nghị hàng ngày cho người lớn là 2,4 microgam, bạn có thể dùng liều cao hơn một chút do cơ thể chỉ hấp thụ lượng vừa đủ với cơ thể và lượng dư thừa sẽ được thải qua đường nước tiểu.

Tuy nhiên, trong trường hợp sử dụng Vitamin B12 liều cao, chẳng hạn như những loại được sử dụng để điều trị thiếu hụt, có thể gây ra các tác dụng phụ như:

• Chóng mặt
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Buồn nôn
• Nôn

Tương tác thuốc

Khi người bệnh sử dụng các thuốc sau cùng vitamin B12 có thể khiến cơ thể giảm hấp thụ Vitamin như:

• Axit aminosalicylic để điều trị các vấn đề tiêu hóa.
• Colchicine (Colcrys, Mitigare) để ngăn ngừa và điều trị các cơn gút.
• Metformin (Glumetza, Glucophage, Fortamet) điều trị tiểu đường.
• Thuốc ức chế bơm proton như omeprazole (Prilosec), lansoprazole (Prevacid) hoặc các loại thuốc giảm axit dạ dày khác.
• Uống vitamin B12 với vitamin C có thể làm giảm lượng vitamin B12 có sẵn trong cơ thể bạn. Để tránh sự tương tác này, bạn hãy uống vitamin B12 trước, sau đó từ 2 giờ trở lên thì mới sử dụng vitamin C.